Ngành học sĩ tử lo sẽ thất nghiệp sau 5 năm: Chuyên gia trấn an, doanh nghiệp rất cần nhân tài, lương tới 30 triệu mỗi tháng

Theo Tạp chí Đời sống & Pháp luật, ngày 12/7/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 20, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược phát triển giao thông bền vững tại Việt Nam.

Theo đó, từ ngày 1/7/2026, xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1 Hà Nội. Đến năm 2028, lệnh cấm sẽ mở rộng ra Vành đai 2 và tiếp tục áp dụng cho Vành đai 3 từ năm 2030, đồng thời hạn chế cả xe ô tô sử dụng xăng, dầu.

Đây là một bước đi quyết liệt nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và hiện thực hóa các cam kết quốc tế của Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải carbon. Tuy nhiên, bên cạnh sự đồng tình, chính sách mới cũng gây ra nhiều lo ngại trong cộng đồng sinh viên đang theo học ngành công nghệ kỹ thuật ô tô - vốn được xem là “xương sống” của đào tạo kỹ thuật trong nhiều năm qua.

Lo học xong để rồi… thất nghiệp?

"Ngành này học tới 4 - 5 năm, chủ yếu về động cơ đốt trong, hộp số, cơ khí truyền động - nếu xe xăng bị loại bỏ, liệu mình còn việc làm không?" - là câu hỏi đang được đặt ra ngày càng nhiều trên các diễn đàn sinh viên kỹ thuật.

Nỗi lo này không phải không có cơ sở. Thị trường lao động trong ngành kỹ thuật ô tô lâu nay vốn xoay quanh các công việc như bảo trì, sửa chữa, thiết kế và sản xuất xe sử dụng động cơ xăng, dầu - những dòng xe chiếm tỷ trọng lớn tại Việt Nam. Khi lệnh cấm xe xăng có hiệu lực, hàng loạt gara, xưởng dịch vụ, trung tâm sửa chữa sẽ buộc phải chuyển đổi hoặc đối mặt với nguy cơ đóng cửa.

Nhiều sĩ tử lo lắng ngành ô tô sau khi học xong sẽ thất nghiệp. Ảnh: Tổng hợp

Không chỉ vậy, xe điện, xe hybrid hay xe tự lái đều đòi hỏi nền tảng kiến thức chuyên sâu về điện - điện tử, lập trình, pin năng lượng - những lĩnh vực không phải sinh viên nào cũng được đào tạo kỹ hoặc tự tin tiếp cận.

Ngành ô tô không “chết”, mà đang “tiến hóa”

Trước làn sóng lo ngại đó, các chuyên gia giáo dục kỹ thuật cho rằng, sự chuyển dịch này không đồng nghĩa với đào thải.

Trao đổi với Báo Người Lao Động, TS. Trần Thanh Thưởng - Trưởng phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM - khẳng định, ngành công nghệ kỹ thuật ô tô không đơn thuần chỉ dạy về xe xăng, mà cung cấp kiến thức toàn diện về thiết kế, điều khiển, lắp ráp, bảo trì và sửa chữa cả ô tô truyền thống lẫn hiện đại, từ cơ khí đến điện tử.

Theo ông, sinh viên hiện nay được học và thực hành trên cả xe điện, xe hybrid, hệ thống điều khiển tự động và lái thông minh, giúp họ có nền tảng vững chắc để thích nghi với xu thế xanh hóa và công nghệ hóa ngành ô tô.

Đồng quan điểm, ThS. Trương Quang Trị - Phó Trưởng phòng Công tác sinh viên, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành - cũng cho biết, chương trình đào tạo ngành kỹ thuật ô tô hiện nay đã mở rộng đáng kể: ngoài học trên mô hình xe xăng, sinh viên còn được tiếp cận mô hình xe điện thực tế, lập trình hệ thống hỗ trợ lái, làm việc với động cơ điện và quản lý năng lượng.

Theo TOPCV, đối với những kỹ sư ô tô từ 2-3 năm kinh nghiệm sẽ có mức lương dao động trong khoảng 8-13 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, những kỹ sư có kinh nghiệm từ 5 năm trở lên và có kỹ năng quản lý nhân sự sẽ có mức lương từ 15-22 triệu đồng/tháng và tăng lên 25-30 triệu đồng/tháng đối với quản lý cấp cao.

Cơ hội việc làm đang mở ra từ làn sóng chuyển đổi

Sự dịch chuyển không khiến cơ hội việc làm biến mất - mà thay đổi hình thức và yêu cầu kỹ năng.

Nhu cầu tuyển dụng kỹ sư ô tô có kiến thức, năng lực đang ngày càng rộng mở. Ảnh minh hoạ

Thống kê từ các hãng ô tô lớn như VinFast, Toyota, Hyundai... cho thấy nhu cầu tuyển dụng kỹ sư ô tô có kiến thức về xe điện, điện tử ô tô, trí tuệ nhân tạo (AI), lập trình phần mềm đang tăng nhanh. Các lĩnh vực liên quan như xây dựng trạm sạc, quản lý pin năng lượng, thiết kế hệ thống hỗ trợ lái, tái chế vật liệu cũng trở thành những điểm nóng trong tuyển dụng kỹ thuật viên và kỹ sư.

Theo lộ trình chuyển đổi năng lượng của Chính phủ, từ năm 2030 trở đi, tỷ lệ xe điện có thể chiếm 30 - 40% tổng số phương tiện, mở ra nhu cầu lớn về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực ô tô - không chỉ hiểu xe điện mà còn đủ năng lực để chuyển giao công nghệ, đào tạo lại và giám sát kỹ thuật.