Khi con người bước vào tuổi trung niên, có '4 điều không nên tranh giành'! Càng ít tranh giành, càng được nhiều phúc lành

Đến tuổi trung niên, trên có già dưới có trẻ, trách nhiệm công việc nặng nề, áp lực cuộc sống chồng chất. Nhưng đồng thời cũng thấu hiểu nhiều điều "phù phiếm". Không còn chạy theo ánh mắt người khác một cách mù quáng, không còn hao tổn tinh lực vào những chuyện vụn vặt vô nghĩa, bắt đầu hiểu rõ "điều gì đáng giá, điều gì không".

Vì vậy, phúc khí tuổi trung niên thường ẩn chứa trong trí tuệ của "không tranh". "Không tranh" này không phải là thỏa hiệp hay đầu hàng, mà là lựa chọn sau khi tỉnh táo: Dành tinh lực cho việc quan trọng, dành chân tâm cho người xứng đáng, dành sự ung dung cho bản thân.

1. Không tranh "đánh giá của người khác"

Tỉnh táo tuổi trung niên là sống cho chính mình. Tháng trước tham gia họp lớp cấp 3, chủ đề trên bàn tiệc xoay quanh "làm ăn thế nào". Có người khoe "vừa đổi nhà 200m2"; Có người nói "con được nhận vào trường quốc tế"...

Chỉ có chị Trần ngồi yên lặng, cười nghe mọi người nói. Tan tiệc tôi hỏi chị: "Hiện chị làm công tác cộng đồng, sao không kể?". Chị nháy mắt: "Kể làm gì? Mỗi ngày tôi đưa người già đi chợ, dạy các cô nghỉ hưu nhảy quảng trường, bản thân vui, họ cũng vui - điều này thiết thực hơn nhiều so với người khác khen tôi 'có bản lĩnh'".

Thời trẻ, chúng ta luôn sống trong "ánh mắt người khác": Sợ đồng nghiệp nói "không mua nổi túi hàng mới", cắn răng mua trả góp; Sợ họ hàng chê "con học kém", cuối tuần kín lịch học thêm; Sợ bạn học nói "không bằng người ta", mạng xã hội chỉ khoe hào nhoáng, nửa đêm khóc thầm trong chăn.

Tâm lý học có hiệu ứng "tiêu điểm": Con người thường đánh giá cao mức độ được chú ý của bản thân, tưởng rằng "tôi đổi xe mới, cả thế giới đang nhìn", nhưng thực tế 90% người quay đầu đã quên ngay "cái mới" của bạn.

Ở tuổi trung niên, càng buông bỏ phiền não, hơn thua... càng thấy hạnh phúc

Bạn Phương từng khổ sở vì "thể diện". Chồng cô chỉ là nhân viên bình thường, nhưng cô bắt anh mặc vest đắt tiền đi làm, nói "không để đồng nghiệp coi thường"; Con mới 8 tuổi đã ép học piano cấp 10, nói "không sẽ bị bạn bè chê cười". Kết quả chồng vì áp lực nghỉ việc, con vì chống đối học đàn mắc chứng rối loạn, bản thân cô cũng lo âu mất ngủ. Những ánh mắt "bị coi thường" đó chưa từng xuất hiện, ngược lại chính cô tự tay phá hủy gia đình ấm áp vốn có.

Tỉnh táo tuổi trung niên là cuối cùng dám nói "không" với "đánh giá người khác". Bạn lái xe gì, ở nhà bao nhiêu m2, con học trường nào, không liên quan đến cuộc sống người khác; Bạn ngủ ngon không, cười có thật không, gia đình có ấm không, mới liên quan đến cuộc đời mình. Như chị Trần nói: "Trước sống cho người khác xem, giờ sống cho mình, không phải ích kỷ, mà là trách nhiệm với nửa đời còn lại".

2. Không tranh "thắng thua vô nghĩa"

Tuần trước công ty tổng kết dự án, trưởng phòng Chu chủ động nhường công lao cho nhân viên mới tên Trương. Có người tiếc cho ông: "Rõ ràng phương án đó ông cùng team thức trắng nửa tháng sửa". Anh Chu cười: "Trương mới lên quản lý, cần thành tích để lập uy tín; tôi 45 tuổi rồi, tranh làm gì? Dự án thành công, công ty có lãi, tôi cũng không ít tiền thưởng, chẳng phải tốt hơn tranh 'ai chủ đạo' sao?".

Đến tuổi trung niên, hao tổn nội lực vô nghĩa nhất chính là "tranh thắng thua vô nghĩa". Trong công sở tranh "phương án ai hay hơn", tranh đến dự án trì hoãn, khách hàng bỏ đi; Trên bàn nhậu tranh "ai hiểu biết hơn", tranh đến mặt đỏ tía tai, không vui mà tan; Trong gia đình tranh "ai đúng ai sai", tranh đến tình cảm phai nhạt, lòng cũng xa cách.

Kinh tế học có lý thuyết "chi phí chìm": Bạn càng đầu tư thời gian tinh lực vào việc gì, càng khó từ bỏ, dù nó đã mất giá trị.

Tôi từng thấy cuộc "tranh thắng thua" ngớ ngẩn nhất của đồng nghiệp cũ. Anh ta và một trưởng phòng khác tranh giành "ai quản lý dự án cốt lõi" suốt 3 năm, hôm nay anh phá đối phương, ngày mai đối phương dụ người của anh. Kết quả dự án thất bại, cả hai đều bị giáng chức, anh ta còn vì thức đêm lâu ngày mắc cao huyết áp, anh thắng trong "ai giỏi hơn", nhưng mất sức khỏe, danh tiếng và cơ hội.

Cái nhìn tuổi trung niên là cuối cùng hiểu: Thắng thua chỉ nhất thời, trưởng thành mới là cả đời; thay vì lãng phí thời gian "chứng minh bản thân", hãy dùng để "nâng cao năng lực", "tích lũy tài nguyên".

Như trưởng phòng Chu, nhường "quyền chủ đạo" nhưng giành được lòng tin của team; không tranh "ai giỏi", nhưng dùng tầm nhìn tích lũy "bản lĩnh thăng chức". Sau này công ty thành lập chi nhánh mới, tổng giám đốc trực tiếp chỉ định ông làm quản lý, nói: "Người biết bao dung mới dẫn dắt được người".

3. Không tranh "đúng sai tổn thương"

Thấu suốt tuổi trung niên là hiểu "quan hệ quan trọng hơn lý lẽ".

Bác Vương hàng xóm gần đây hòa giải với con gái. Trước đây họ thường cãi nhau về "quan niệm dạy con": Bác cho rằng "phải nghiêm khắc, không sẽ không quản được", con gái nói "phải tôn trọng trẻ, không sẽ nổi loạn".

Có lần cãi gay gắt, con gái hét: "Mẹ không yêu con, mẹ chỉ yêu cái quy tắc cổ hủ của mẹ!" Bác Vương khóc thâu đêm trong phòng.

Sau này bác đọc sách thấy câu: "Tranh đúng sai với gia đình, thắng lý lẽ, mất tình cảm".

Bác thử thay đổi: Cháu kén ăn, bác không ép "phải ăn hết", mà nói: "Cháu yêu, ăn rau này sẽ cao lớn, nếm một miếng bà kể chuyện nhé".Khi con gái mắng cháu, bác không phản bác ngay, mà đợi cháu ngủ, khẽ nói: "Mẹ trước cũng nóng như con, sau mới hiểu phải dạy trẻ từ từ".

Giờ đây, cháu gái luôn quấn bác nói "bà tốt nhất", con gái cũng thường dẫn bác đi mua sắm: "Mẹ ơi, sao dạo này mẹ hiểu con thế?". Bác Vương cười: "Mẹ hiểu gì đâu, chỉ là không muốn tranh nữa - con vui, mẹ mới vui".

Đến tuổi trung niên, sự thật đau lòng nhất là: Tranh đúng sai với gia đình, tranh "mình đúng", tổn thương "cảm xúc đối phương"; Tranh đúng sai với bạn bè, thắng "lý lẽ", mất "tình nghĩa".

Tâm lý học có lý thuyết "giá trị cảm xúc": Điều con người cần nhất trong quan hệ không phải bị thuyết phục, mà là được thấu hiểu.

Tôi có chị họ, hai năm cãi nhau với chồng về "có nên cho con học Olympic toán". Chị cho rằng "không thể thua ngay vạch xuất phát", chồng nói "con áp lực quá". Từ "thảo luận" thành "chỉ trích", thậm chí ngủ phòng riêng.

Đến khi con khóc nói: "Bố mẹ đừng cãi nữa, con không học nữa", hai người mới tỉnh ngộ - họ tranh "đúng sai", nhưng quên mất con cần "bố mẹ nói chuyện tử tế".

Thấu suốt tuổi trung niên là cuối cùng dám buông bỏ chấp niệm "mình đúng": Gia đình không phải "đối thủ tranh biện", bạn bè không phải "quan tòa đúng sai"; Trước hết thấu hiểu cảm xúc đối phương, rồi giải quyết vấn đề - đây mới là hạnh phúc ấm áp nhất tuổi trung niên.

4. Không tranh "danh lợi thái quá"

Thư thái tuổi trung niên là hiểu "biết đủ thường vui".

Tháng trước dự tiệc sinh nhật 70 tuổi của giáo sư đại học, thầy nói: "Điều may mắn nhất đời tôi là năm 40 tuổi không tranh chức viện trưởng". Hóa ra, năm đó thầy và một giáo sư khác tranh chức viện trưởng, đối phương chạy chọt quan hệ, thầy thì ngày ngày nghiên cứu cùng sinh viên.

Sau đó đối phương lên chức nhưng vì gian lận học thuật bị cách chức; Thầy dù không làm quan, nhưng đào tạo hơn 20 tiến sĩ, giờ học trò khắp ngành. Thầy nói: "Giờ tôi đến bệnh viện không cần xếp hàng; năm mới nhận lời chúc còn nhiều hơn thời làm viện trưởng - đây mới là 'danh lợi' thiết thực".

Đến tuổi trung niên, cạm bẫy nguy hiểm nhất là coi "danh lợi" làm mục đích sống: Vì thăng giám đốc, thức đêm tăng ca liên tục, báo cáo sức khỏe báo động; vì kiếm thêm tiền, bỏ lỡ họp phụ huynh, lần cuối gặp cha mẹ; vì "hình tượng thành đạt", làm ra vẻ giàu có, cuối cùng nợ nần chồng chất.

Triết học có "thuyết khoái lạc Epicurus": Nhu cầu đơn giản (như sức khỏe, gia đình) dễ thỏa mãn nhất; Ham muốn vô hạn (như tiền bạc, quyền lực) khó lấp đầy nhất.

Tôi quen một ông chủ doanh nghiệp, mấy năm trước vì "lên sàn" mở rộng, vay nợ 200 triệu. Kết quả thị trường biến động đi xuống, tóc bạc trắng sau đêm.

Sau đó ông bán biệt thự, xe sang trả nợ, bất ngờ phát hiện: Vợ từng nghĩ "không có thời gian" bên cạnh, giờ mỗi sáng cùng ăn sáng; Con trai từng phàn nàn "bố bận", giờ chủ động giúp ông sắp xếp tài liệu; Người cha già từng cho là "vô dụng", mỗi ngày sắc thuốc, nói: "Mất tiền còn kiếm lại, mất người là mất hết".

Ông nói: "Trước tôi tưởng 'thành công' là biệt thự, xe sang, giờ mới hiểu, 'thành công' là về nhà có cơm nóng, ốm đau có người chăm, già rồi có người gọi 'bố' - những thứ này mới là 'danh lợi' tiền không mua nổi".

Phúc khí tuổi trung niên ẩn trong trí tuệ "không tranh". Đến tuổi trung niên, cách sống tốt nhất là đổi sức lực "tranh" thành sự thư thái "giữ": Giữ nhịp điệu riêng, không tranh đánh giá người khác; Giữ phương hướng trưởng thành, không tranh thắng thua vô nghĩa; Giữ nhiệt độ quan hệ, không tranh đúng sai tổn thương; Giữ nhu cầu cốt lõi cuộc sống, không tranh danh lợi thái quá.

"Bốn không tranh" này không phải thỏa hiệp, mà là tỉnh táo sau trưởng thành. Không phải từ bỏ, mà là lựa chọn trí tuệ, giảm nội tâm hao tổn, dành năng lượng cho việc thực sự quan trọng, phúc khí tự nhiên tích lũy.